Ook tijdens de lockdown kun je bij De Transcoach terecht. Zowel voor face 2 face gesprekken als via Zoom. Mail Brand voor meer informatie: brandberghouwer @ gmail. com

Dinsdag 6 oktober 2020 vertel ik in een online seminar van de alliantie genderdiversiteit (oa movisie, emancipator, Rutgers en doetank PEER) meer over transitie op de werkvloer en hoe regie daar een rol speelt.

Het seminar is helaas niet opgenomen, lees hier het verslag: https://www.movisie.nl/artikel/transgender-personen-werkvloer

Links zie je wat werkgevers meenamen uit mijn verhaal ‘regie over je transitie’ in het webinar van 6 oktober (zie hierboven).

Trans mensen raken wanneer ze in transitie gaan een boel regie over hun leven kwijt. Als je medische hulp wilt sta je heel lang op een wachtlijst en daarna gaat een psycholoog beoordelen of je wel zorg mag krijgen. Maar ook in je privé omgeving moet je maar afwachten hoe mensen op je coming out reageren. De regie die je nog enigszins kunt pakken is afscheid nemen van vrienden en familie die het niet accepteren, maar dat is een grote stap.

Vandaar dat het voor werkgevers/leidinggevenden extra belangrijk is om steunend te zijn, maar wel op gelijkwaardige basis. Om uit te leggen hoe dat werkt en welke valkuilen er oa zijn, gebruikte ik de dramadriehoek (en de winnaarsdriehoek!) model. Aan de hand van een casus van een van mijn coachees namen we de do’s en de don’ts door.

Nieuwsgierig geworden? Of wil je graag binnen je organisatie gecoacht worden?

Transgender mensen en ziekte classificaties

Wanneer je erachter komt dat het gender zoals je dat beleeft niet overeenkomt met wat de dokter bij je geboorte tegen je ouders zei, val je al snel in een ‘konijnenhol’ van classificaties, ziektenamen en meer.

Maar is het wel een ziekte? Velen voelen zich gelegitimeerd door het etiket genderdysforie van de VU (nu Amsterdam UMC). Dan is het ‘echt’.

Waar komt dat label vandaan? Wat betekent het? En is het nodig? (spoiler: nee)

Genderdysforie is een label dat komt uit de DSM 5. Dat is het handboek voor psychiaters. Ooit bedacht om beter als psychiaters onder elkaar te kunnen praten over de problemen die hun patiënten ondervinden en welke behandelingen daarvoor wel of niet werken. In de DSM staan ernstige psychische ziekten als schizofrenie, depressie, angststoornissen, verslavingen en persoonlijkheidsproblemen als borderline. De diagnoses zijn enkel en alleen een label: als je van deze 5 dingen last hebt dan plakken we er dat label op.”  
Er is nog een andere classificatie in omloop, de ICD. International classification of diseases. De wereld gezondheidsorganisatie WHO stelt die samen. Daarin staan alle mogelijke ziekten en beschreven. En ziekenhuizen gebruiken de ICD bij hun diagnoses en behandelingen.

Nu is er onlangs een nieuwe versie van de ICD uit gekomen. De ICD-11. Alle landen hebben experts afgevaardigd en ze zijn tot de conclusie gekomen dat de diagnose genderdysforie stigmatiserend is. Ze hebben het nu genderincongruentie genoemd en het meteen uit het hoofdstuk van psychische ziekten gehaald. Het staat nu in meer algemeen hoofdstuk. Ze zeggen daarmee: bij sommige mensen is hun lichaam ‘niet congruent’ met het beleefde gender. Je lichaam klopt niet bij hoe je je voelt. En als mensen dat willen dan kunnen ze daarvoor behandeling krijgen. Zoals behandeling met de hormonen van je beleefde gender, operaties en sociaal-psychische begeleiding.

Wat de WHO met de ICD-11 classificatie heeft gedaan noemen we ‘depathologisering’. Je bent niet psychisch ziek wanneer je beleefde gender niet klopt met hoe je lichaam eruit ziet. En je hoeft dus ook niet maandenlang een psycholoog te overtuigen dat je ziek bent.

Toch werken de Nederlandse genderteams nog steeds met de DSM classificatie, waarbij de psycholoog je het hemd van het lijf vraagt. Als je daar kritisch op bent (het gaat je niks aan wat ik in bed doe, bv) dan duurt het proces vaak alleen maar langer. Sommige mensen omschrijven het als ‘het grote VU examen’.

Dat heeft vele negatieve gevolgen. Ten eerste een heel lange wachtlijst, want iedereen moet meerdere keren langs die schaarse psycholoog. Maar ook nog een gevolg dat misschien op het eerste gezicht minder voor de hand ligt: als zorgvrager sta je niet meer stil bij wat je zelf nu wilt en in welk tempo. Want je bent alleen maar bezig om ‘dat examen’ te halen. Enige twijfel hou je liever voor je, want wie weet zegt de psycholoog dan dat je geen ‘groen licht’ krijgt.
Ik sprak onlangs een psychotherapeut die vroeger in de VU werkte. Ze was gestopt toen de eisen aan de gesprekken (minimaal 6 maanden) strenger werden. Ze gaf aan dat ze geen echt contact meer kreeg met de zorgvragers door dat protocol. En ze vond dat ze niet meer kon instaan voor het leveren van goede zorg.

Langzaam aan komt er beweging in de opvattingen van het genderteam. Ze moeten ook wel, nu ook de kwartiermaker transgenderzorg, aangesteld door het ministerie, schrijft dat een groot deel van de transmensen met 1 gesprek om te checken of ze de gevolgen van hun keuze goed kunnen overzien, direct door kan naar de endocrinoloog voor de gewenste hormoonbehandeling.

Dat zou de huisarts, die je al wat langer kent tenslotte, dus ook kunnen doen.

En de begeleiding bij je sociale en medische transitieproces? Die kun je heel goed krijgen van bijvoorbeeld een ervaringsdeskundige coach, zoals ikzelf. We kijken samen naar waar je heen wilt en hoe je kunt omgaan met de diverse obstakels die je tegenkomt. Van je eigen twijfels, tot problemen van de omgeving (je familie, vrienden, werk, etc). We gaan er open in, uiteindelijk komen we uit bij wat voor jou goed is.

Tot 2014 was je in Nederland verplicht om je te laten steriliseren en andere operaties te ondergaan, voordat je het lettertje op je paspoort kon wijzigen. Sta daar even bij stil. Een paar jaar geleden was er in Nederland nog een groep die verplicht gesteriliseerd werd. Verplicht ja. Want leven met een ID document dat niet overeenkomt met hoe je eruit ziet zorgt voor vele problemen.

Gelukkig erkent de overheid nu dat die wet, die van 1985 tot 2014 gold, een mensenrechten schending was.
Ik zat in de zoom call met minister Van Engelshoven en minister Dekker die op emotionele en menselijke wijze hun excuses aanboden aan de 40-tal aanwezigen in de zoom. Dat was een emotioneel moment en het belang ervan is nog amper doorgedrongen.
Is het voldoende? Tja, misschien niet. Maar het is wel een mijlpaal in de emancipatie.
Onze overheid is enorm spaarzaam met excuses. Denk aan het uitblijven van excuses voor slavernij, wat er in Indonesië is gebeurd, etc. Terwijl oprechte excuses voor het leed dat je een ander hebt aangedaan zo ongelooflijk belangrijk is. Voor beide partijen. Het biedt ruimte om verder te gaan.

Hiernaast een kort item van de NOS erover.